Recentelijk is er een “vloedgolf” van matchfixing- schandalen geweest. Denk hierbij aan de commotie rondom de scheidsrechter Serdar Gözübüyük, de in 2010 gemanipuleerde Eredivisiewedstrijd tussen Utrecht en Willem II en de berichten dat in het internationale toptennis expres wedstrijden worden verloren. Zelfs wedstrijden op toernooien als Wimbledon zouden zijn verkocht.
Matchfixing is voor de sport een kwalijke zaak, omdat slechts integere sportwedstrijden enige waarde vertegenwoordigen. “In landen waar matchfixing zich op grote schaal heeft voorgedaan, zijn de tribunes nu leeg, hebben sponsoren zich teruggetrokken en is het vertrouwen in de sport weg” (aldus de heer Dielessen, algemeen directeur van het NOC*NSF). Zelfs in de wedindustrie wordt gepleit voor eerlijke wedstrijden. “Als miljarden mensen wereldwijd er niet meer op kunnen vertrouwen dat sport eerlijk wordt bedreven, betekent dat dat de interesse in ons wedproduct zal afnemen” (aldus de heer Konings, directeur van Unibed).
Aparte wet voor matchfixing?
In Nederland is matchfixing op zich strafbaar, omdat dit kan worden aangemerkt als een vorm van oplichting (art. 326 Sr). Om iemand te kunnen veroordelen voor oplichting, moet echter worden bewezen dat een persoon ook opzettelijk heeft gehandeld zoals hij heeft gedaan. Dit is in zeer veel matchfixing- zaken uiteraard niet aan te tonen. Want hoe kan worden bewezen dat de tegenstander niet gewoon beter was? Of dat de bal per ongeluk in eigen doel terecht is gekomen?
In het buitenland (bijvoorbeeld in Italië) is matchfixing wel in een aparte wet strafbaar gesteld. Ook in Nederland wordt, bijvoorbeeld door de KNVB, steeds vaker gepleit voor het via een aparte wet strafbaar stellen van matchfixing. Op dit moment zijn er echter nog geen concrete plannen voor een dergelijke wet bekend.
Tuchtrecht
Op welke wijze wordt matchfixing in Nederland dan (juridisch) aangepakt? Dit gebeurt onder andere via de tucht- c.q. verenigingsrechtelijke weg. Spelers kunnen (levens)lange schorsingen en zelfs boetes krijgen opgelegd indien bewezen wordt dat zij zich schuldig hebben gemaakt aan matchfixing. Er kan dus nu al hard handhavend worden opgetreden. Maar is dit hard genoeg of is de veel bepleitte strafbaarstelling toch vereist?
Wij zijn van mening dat het strafrecht een minder passende oplossing is voor matchfixing dan het tuchtrecht. Een tuchtrechter zal namelijk, omdat deze deskundiger is ten aanzien van een specifieke sport, beter kunnen inschatten of er sprake is van matchfixing. Tevens is de kans groot dat er – juist omdat de opzet zo moeilijk te bewijzen is – mensen ten onrechte strafrechtelijk worden veroordeeld (met alle gevolgen van dien). In het buitenland is dan ook lang niet iedereen blij met de strafbaarstelling van matchfixing. De echte excessen met betrekking tot matchfixing kunnen overigens reeds onder de huidige wetgeving op strafrechtelijke wijze worden aangepakt.
Vertrouwenspunt Sport
Overigens worden er ook veel maatregelen genomen om matchfixing te voorkomen en op te sporen. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan het op betere wijze uitwisselen van informatie tussen (internationale) sportbonden onderling. Ook het door het NOC*NSF in het leven geroepen “Vertrouwenspunt Sport” is een welkome maatregel tegen wanpraktijken in de sport. Een volgende stap (waarover al enige tijd wordt gesproken) zou kunnen zijn dat er een “Aanklager Vertrouwenspunt Sport” in het leven wordt geroepen. Deze aanklager zou dan als taak hebben om, onder verantwoording van het NOC*NSF, misstanden in de sport op te sporen. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan het opsporen van matchfixing, maar ook aan bijvoorbeeld dopinggebruik en extreem gemeen spel. De aanklager zou tevens bevoegdheden krijgen om pro actief tegen deze misstanden op te treden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het de bevoegdheid om een onderzoek in te stellen op basis van vermoedens, eigen waarnemingen of videomateriaal. Tevens kan worden gedacht aan het creëren van een soort “vervolgingsmonopoly” voor de aanklager Vertrouwenspunt Sport.
Wij houden de ontwikkelingen in ieder geval met belangstelling in de gaten en zijn benieuwd welke stappen er in de nabije toekomst zullen worden genomen in de strijd tegen matchfixing en andere wanpraktijken in de sport.
Dit artikel is geschreven door mr. Joes Blakborn, advocaat Sportrecht bij Van Diepen Van der Kroef Amsterdam. Heeft u vragen in het kader van sportrecht? Aarzel dan niet om contact met hen op te nemen.
