Het hof heeft zich op 26 maart 2019 uitgelaten over het antwoord op de vraag of de fosfaatrechten aan de pachter toekomen of dat de rechten aan het einde van de pacht aan de verpachter moeten worden overgedragen. Het hof oordeelt dat de fosfaatrechten in beginsel van de pachter zijn. Onder omstandigheden kan echter wel een verplichting tot overdracht bestaan.
Toegekende fosfaatrechten
Wij kennen in Nederland sinds 1 januari 2018 een fosfaatrechtenstelsel. Dat houdt kort gezegd in dat melkveehouders fosfaatrechten toegekend krijgen op basis van het aantal runderen zij op 2 juli 2015 (peildatum) op hun bedrijf hadden. Overigens kan een melkveehouder ook meer rechten toegekend krijgen op basis van de knelgevallenregeling. De officiële knelgevallenregeling is zeer beperkt en zal voor een grote groep melkveehouders geen soelaas bieden. Het doel van het fosfaatrechtenstelsel is namelijk dat de productie van fosfaat onder het fosfaatplafond komt en ook blijft.
Rechtsvraag
Fosfaatrechten vertegenwoordigen een waarde. De rechten zijn in een korte tijd ook erg duur geworden. Dan doet zich de vraag voor aan wie de fosfaatrechten toekomen aan het einde van de pachtovereenkomst. Komen de rechten toe aan de verpachter, die immers ook aan het einde van de pachtovereenkomst weer bedrijfsgebouwen en/of landbouwgrond terugkrijgt van de pachter, of komen de rechten toe aan de pachter?
Oordeel hof
Het hof heeft geoordeeld dat de fosfaatrechten in beginsel aan de pachter toekomen en dat er geen reden is de rechten aan de verpachter over te dragen aan het einde van de pacht. Dat kan wel het geval zijn als de verpachter langdurig bedrijfsmiddelen aan de pachter ter beschikking heeft gesteld die voor het bedrijf van de pachter van overwegend belang zijn om zijn bedrijf te kunnen exploiteren. Volgens het hof is daar sprake van als de verpachter een hoeve verpacht, los land van 15 hectare of meer of een bedrijfsgebouw dat specifiek is ingericht voor de melkveehouderij. De verpachter moet dan wel 50% van de marktwaarde van de overgedragen fosfaatrechten aan de pachter betalen.
Samenvatting voorwaarden die verplichten tot overdracht
Het hof heeft samengevat wanneer de pachter verplicht is om tot overdracht van fosfaatrechten aan de verpachter over te gaan. Als partijen in de pachtovereenkomst niets hebben opgenomen over de fosfaatrechten, dan is de pachter alleen verplicht tot overdracht van fosfaatrechten aan de verpachter indien:
- tussen verpachter en pachter bestond op 2 juli 2015 een reguliere pachtovereenkomst of een geliberaliseerde pachtovereenkomst die bij het aangaan 12 jaar of langer duurt;
- het betreft hoevepacht of pacht van minimaal 15 ha grond of pacht van een gebouw; het gebouw moet specifiek zijn ingericht voor de melkveehouderij en voor de uitoefening daarvan noodzakelijk zijn en door de verpachter ten behoeve van het bedrijf van de pachter aan de pachter ter beschikking zijn gesteld;
- de fosfaatrechten worden voor 50% toegerekend aan de gebouwen en 50% aan de grond die de pachter op 2 juli 2015 ten behoeve van het gehouden vee ten dienste stonden en naar verhouding toegerekend aan het gepachte;
- de verpachter dient aan de pachter 50% van de marktwaarde van de over te dragen fosfaatrechten per datum einde pachtovereenkomst te betalen.
Conclusie
Als partijen bij het aangaan van de pachtovereenkomst niets hebben geregeld over de verdeling van de fosfaatrechten, dan geldt in beginsel dat de fosfaatrechten van de pachter zijn. Onder omstandigheden kan dat echter anders zijn. Indien u discussie wenst te voorkomen over het antwoord op de vraag aan wie de fosfaatrechten toekomen, dan is het wenselijk afspraken daarover op te nemen in de pachtovereenkomst. Door vroegtijdig afspraken vast te leggen, voorkomt u zoveel mogelijk discussies aan het einde van de overeenkomst.
Wilt u de volledige uitspraak lezen, dan klikt u hier.
Voor meer informatie of vragen, kunt u contact opnemen met onze sectie Vastgoed- en Huurrecht van Van Diepen Van der Kroef Advocaten te Alkmaar.
