Op 6 maart 2018 heeft het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch uitspraak gedaan in een zaak over de algemene voorwaarden van een accountant. De accountant hanteerde in zijn algemene voorwaarden een opzegtermijn voor zijn klanten van één jaar. Eén van de klanten zegde gedurende het jaar op, waarna de accountant aanspraak maakte op doorbetaling van de overeengekomen maandelijkse fee over de periode tot één jaar na de opzegging. Het Gerechtshof zet hier echter een streep door: zo’n lange opzegtermijn is onredelijk bezwarend, en de vordering van de accountant wordt afgewezen.
Algemene voorwaarden accountant en opzegtermijn
De zaak gaat over een overeenkomst van opdracht ingegaan op 1 januari 2014 en waarin is afgesproken dat de accountant voor de klant diverse werkzaamheden zou verrichten. In de algemene voorwaarden die bij de opdrachtbevestiging waren bijgevoegd staat onder andere:
“De overeenkomst wordt aangegaan voor onbepaalde tijd, tenzij uit de aard of strekking van de verleende opdracht voortvloeit dat deze voor een bepaalde tijd is aangegaan. (…) Opdrachtnemer en opdrachtgever kunnen te allen tijde de overeenkomst opzeggen. (…) Opzegging dient aan de wederpartij te worden medegedeeld met inachtneming vaneen opzegtermijn van 1 jaar. Gedurende dit jaar lopen de verplichtingen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer over en weer door.”
Op 29 juli 2014 zegt de klant de overeenkomst met de accountant op en geeft aan vanaf 1 september 2014 geen gebruik meer te willen maken van de diensten van de accountant. De accountant gaat niet akkoord en geeft aan dat de overeenkomst pas eindigt op 31 juli 2015. Uiteindelijk blijft de accountant tot en met december 2014 nog werkzaamheden verrichten voor de klant, waarna de dienstverlening per 2015 feitelijk is beëindigd. Vanaf januari 2015 heeft de klant de maandelijkse fee niet meer betaald.
De accountant dagvaardt de klant in de loop van 2015 en vordert betaling door de klant van de achterstallige fee over de periode tot en met juli 2015, vermeerderd met rente en kosten. De klant voert verweer en stelt dat de overeenkomst tussen partijen per eind 2014 is beëindigd, en voorts dat de opzegtermijn van één jaar bij een overeenkomst voor onbepaalde tijd onredelijk bezwarend is in de zin van artikel 6:233 sub a BW.
Oordeel kantonrechter
De kantonrechter stelt de klant in het gelijk. De kantonrechter komt niet toe aan de behandeling van het verweer dat de opzegtermijn in de algemene voorwaarden van de accountant onredelijk bezwarend is, maar concludeert dat de overeenkomst tussen partijen per eind 2014 is geëindigd, als gevolg waarvan de accountant geen aanspraak kan maken op de fee over 2015.
Oordeel en overwegingen Gerechtshof
De accountant gaat in hoger beroep, maar ook het Gerechtshof stelt de klant in het gelijk. Het Gerechtshof behandelt eerst het verweer van de klant dat de opzegtermijn van één jaar onredelijk bezwarend is. Het Gerechtshof stelt voorop dat een beding in algemene voorwaarden vernietigbaar is, als het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij.
In dit geval staat tussen partijen vast dat er niet over de algemene voorwaarden is onderhandeld. De opdracht ging over het verrichten van werkzaamheden door de accountant in 2014 en zag niet specifiek op voortzetting van de werkzaamheden na die periode. Het Gerechtshof overweegt dat het voor een accountant vanzelfsprekend van belang is dat hij inzicht heeft in het klantenbestand, ook op wat langere termijn, maar dat het voor een klant belangrijk is om te kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en inzichten. Het Gerechtshof overweegt dat de overeenkomst tussen partijen niet meer was dan een voor de accountant gebruikelijke overeenkomst van beperkte omvang.
“zonder meer onredelijk bezwarend”
Bij een dergelijke opdracht acht het Gerechtshof een opzegtermijn van een jaar “zonder meer als onredelijk bezwarend’. De werkzaamheden die een accountant verricht vergen het vertrouwen van de klant, en als de klant de overeenkomst om wat voor reden dan ook wil beëindigen, dan is een zodanig lange opzegtermijn ongewenst. Meer dan twee of drie maanden kan niet worden gevergd, aldus het Gerechtshof. De accountant kon daarmee geen aanspraak maken op de fee over de opzegtermijn, voor wat betreft de periode waarin geen werkzaamheden meer waren verricht.
Conclusie
Komt u in een overeenkomst met (bijvoorbeeld) een zakelijk dienstverlener een lange opzegtermijn tegen, terwijl u de overeenkomst wilt beëindigen, dan betekent dat niet gelijk dat u ook daadwerkelijk aan die opzegtermijn gebonden bent. Een te lange opzegtermijn is, rekening houdend met de omstandigheden van het geval, immers onredelijk bezwarend en kan worden vernietigd. U kunt de overeenkomst dan toch opzeggen, en wellicht in goed overleg een datum voor het einde van de overeenkomst afspreken. Lukt dat niet, dan hebt u met het voormelde arrest goede munitie in handen om toch een beëindiging van de overeenkomst af te dwingen, zonder dat u gehouden wordt om over de hele opzegtermijn een vergoeding aan uw opdrachtnemer te betalen.
Voor advies of meer informatie over het arrest, algemene voorwaarden of onredelijk bezwarende bedingen, kunt u contact opnemen met onze sectie Ondernemingsrecht.
