Misbruik van omstandigheden bij tekenen schuldbekentenis door werknemer

Op 1 februari 2012 oordeelde de Rechtbank Amsterdam dat er sprake was van misbruik van omstandigheden door V&D. V&D had namelijk een werkneemster een schuldbekentenis laten ondertekenen waarin zij niet alleen een diefstal van goederen bekende maar ook erkende een schadevergoeding van € 115.500,– aan werkgever schuldig te zijn.

Werkneemster is op 20 oktober 2008 in dienst getreden bij V&D als verkoopster in de winkel van V&D in Amstelveen. In september 2010 heeft V&D een onderzoek naar werkneemster gestart omdat zij werd verdacht van diefstal. Daartoe zijn onder meer camera’s geplaatst in twee magazijnen in de vestiging in Amstelveen.

Op 21 oktober 2010 heeft V&D werkneemster geconfronteerd met het feit dat zij goederen had gestolen. Er heeft een gesprek plaatsgevonden waar werkneemster, de bedrijfsleider en iemand van de bedrijfsrecherche aanwezig waren. Tijdens dit gesprek heeft werkneemster de diefstal bekend en heeft men aan de hand van verklaringen van werkneemster berekend voor welk bedrag zij goederen had weggenomen. Dit bedrag werd vastgesteld op € 115.500,–. Het gesprek heeft 15 minuten geduurd. Daarna is het gesprek weergegeven in een verslag en hebben partijen het verslag ondertekend.

In het ondertekende verslag (hierna: de schuldbekentenis) staat onder andere dat werkneemster voor een periode van tenminste een jaar tenminste 3 of 4 tassen vol met goederen twee keer per week aan kennissen heeft weggegeven. Voorts staat er in de schuldbekentenis dat werkneemster bereid is het totale schadebedrag ad € 115.500,– aan V&D terug te betalen.

V&D heeft werkneemster met onmiddellijke ingang geschorst en aangifte bij de politie gedaan. Op enig moment heeft V&D werkneemster op staande voet ontslagen. V&D heeft vervolgens meerdere malen getracht het bedrag ad € 115.500,– te innen. Op 28 januari 2011 heeft de advocaat van werkneemster de schuldbekentenis schriftelijk vernietigd op grond van misbruik van omstandigheden.

V&D vorderde veroordeling van werkneemster tot betaling ad € 115.500,– te vermeerderen met rente en kosten. Werkneemster was van mening dat er geen sprake was van wilsovereenstemming ten aanzien van de schuldbekentenis. Daarnaast was zij van mening dat er sprake was van misbruik van omstandigheden.

De rechtbank oordeelde als volgt. Het verweer dat (V&D had moeten begrijpen dat) werkneemster de schuldbekentenis niet daadwerkelijk wilde ondertekenen en dat dus geen sprake was van wilsovereenstemming ging niet op. Door de ondertekening van de schuldbekentenis (die ook op alle pagina’s door werkneemster is geparafeerd en waarin zij het verschuldigde bedrag bovendien in cijfers en letters zelf heeft opgeschreven) mocht V&D aannemen dat zij met de gehele inhoud van de schuldbekentenis instemde.

De rechtbank was verder van oordeel dat van misbruik van omstandigheden kan worden gesproken indien V&D wist of had moeten begrijpen dat werkneemster door bijzondere omstandigheden bewogen werd tot het instemmen met het in de schuldbekentenis opgenomen bedrag van € 115.500,– en zij de instemming van werkneemster bevorderde terwijl hetgeen zij wist of had moeten begrijpen haar daarvan had behoren te weerhouden.

Hier had de rechtbank meegenomen dat een werkgever een overwichtspositie heeft ten opzichte van de werknemer. Dit gold des te meer, nu werkneemster in het gesprek alleen was terwijl aan de zijde van V&D twee heren aanwezig waren die in hiërarchie hoger stonden dan werkneemster. Bovendien bevond werkneemster zich in het gesprek in een benarde positie omdat zij werd geconfronteerd met het feit dat de door haar gepleegde diefstal was ontdekt. Dat V&D haar in dat gesprek een schuldbekentenis heeft laten tekenen voor wat betreft de door haar gepleegde diefstal, kan V&D niet worden verweten maar V&D kan wel worden aangerekend dat zij haar tevens een schuldbekentenis heeft laten tekenen voor de door haar verschuldigde schadevergoeding. Door de wijze waarop de schuldbekentenis is opgesteld, heeft deze verstrekkende gevolgen voor werkneemster. Het is immers een schuldbekentenis in de zin van artikel 158 lid 1 RV waaraan dwingende bewijskracht toekomt. Het had dan ook op de weg gelegen van V&D om werkneemster te informeren over de juridische gevolgen van het ondertekenen van deze schuldbekentenis. Voorts kon worden aangenomen dat werkneemster een voor haar nadelige beslissing heeft genomen, die zij bij een voor een dergelijke beslissing normaal te achten voorbereiding (waaronder het inwinnen van juridisch advies) niet zou hebben genomen. Tot slot was het volstrekt onduidelijk of V&D door de diefstal van werkneemster daadwerkelijk voor een bedrag ad € 115.500,– schade had geleden. V&D had moeten begrijpen dat werkneemster niet zou hebben ingestemd met het schadebedrag wanneer zij de tijd had gekregen zich te beraden en advies in te winnen. Er was dan ook sprake van misbruik van omstandigheden aan de zijde van V&D. De schuldbetekenis was terecht vernietigd en de vordering van V&D werd afgewezen.

Voordat je als werkgever een werknemer een schuldbekentenis laat ondertekenen, is het aan te raden om driemaal na te denken wat je precies in de schuldbekentenis laat opnemen. Daarnaast is het vooral belangrijk om de werknemer goed voor te lichten over wat de consequenties van de schuldbekentenis kunnen zijn.

Bron: Rechtbank Amsterdam, 1 februari 2012, LJN: BV3669

Dit artikel is geschreven de sectie Arbeidsrecht van Van Diepen Van der Kroef Advocaten.